Menopoz
Menopoz, kadınlarda
adet kanamalarının (menstrüasyon) ve dolayısı ile üremenin sona
ermesi. Yumurtalıklarda yeni yumurta oluşumu gerçekleşememekte ve hormon
üretimi yapılamamaktadır. Yeterince estrojen ve progesteron hormonları
üretiminin olmamasına bağlı olarak adetten kesilme gerçekleşmektedir.
Çoğu kadında
menopoz 45 – 55 yaşları arasında başlar. Ortalama menopoz yaşı 50 olarak
kabul edilse de bazı durumlarda 40 yaşından önce bile başladığı ya da 50’li
yaşların sonlarına sarktığı görülebilir. Menopozun kişide erken ya da geç
başlaması, kalıtımsal olmakla birlikte, iyi beslenme ve sağlıklı bir
yaşama dayanır. Kadınların yüzde %8’inde menopoz 40 yaşından önce başlar.
Bu duruma prematüre (erken) menopoz denir.
Yumurtalıkların cerrahi operasyon ile alınması veya X ışınları ya da
radyum ile yok edilmesi ile suni menopoz başlatılabilir.
Premenopoz
(Menopoz Öncesi Dönem)
40 yaşından
sonra genel olarak kadınlarda adet düzensizliği problemleri başlar. Hatta bu
dönemde adetler devam etse de sıcak basması ve terleme yakınmaları da olabilir.
Bu dönemde
adetler sıklıkla düzensizleşmiştir. Özellikle adet gecikmeleri, bazen da tam
tersi olarak fazla miktarda adet görmeler ortaya çıkabilmektedir. Buradaki
temel neden yumurtalıklardan salgılanan östrojen hormonunun zaman içinde
azalmasıdır. Dolayısı ile menopozdan sonra karşımıza çıkan Osteoporos
(kemik erimesi) gibi durumlar menopoz öncesi dönemde başlamaktadır.
40 yaşını
aşmış her kadında, adet gecikmelerinin olması durumunda öncelikle bir gebelik
testi yapılmalıdır. Eğer gebelik yoksa menopoza geçiş durumu düşünülerek yumurtalık
fonksiyonlarını ölçen bir takım hormon testleri yapılır ve bu şekilde bir
menopoz durumunun olup olmadığı anlaşılabilir. Böyle bir kadın en az 6 ay
boyunca adet görmemişse bu durum menopoz olarak kabul edilebilir.
Cerrahi
Menopoz
Bir nedenden
ötürü jinekolog doktorlar tarafından yumurtalıkların alımı sonrası gelişen
menopozdur.
Çoğunlukla 45
yaşından sonra myom (rahimde ur) nedeniyle “histerektomi
ameliyatına” alınan kadınlarda genellikle rahim ile birlikte yumurtalıklar
da alınır. Yumurtalıkların alınmasının sebebi, ileride gelişebilecek olası
yumurtalık kanserine karşı kişiyi korumaktır.
45 yaş ve
altında yapılan rahim ameliyatlarında ise genellikle yumurtalıklar korunur.
Çünkü rahim alınıp adetten kesilme durumu gerçekleşse bile yumurtalıklar belli
bir süre daha görevine devam edeceği için bir menopoz durumu söz konusu olmaz.
Yani, menopozun sıcak basma, ateş ve terleme gibi durumları olmayacaktır.
Cerrahi
menopozun normal şekilde girilen menepozdan farkı ;
Cerrahi
menepozda adetten kesilmenin verdiği sıkıntılar ve problemler normal menapoza
göre çok daha şiddetlidir. Çünkü normal menapozda yumurtalıkların tükenmesi
yavaş yavaş olup vücut belli bir şekilde duruma adapte olurken cerrahi
menapozda bu süreç ani olarak gerçekleşir.
Histerektomi
operasyonları (rahimin alınması ameliyatı) sonucu menapoza giren kişiler
(“histerektomize kişiler”), ameliyattan 15-20 gün sonra hekimlerine başvurarak
menapoz tedavilerine başlamalıdırlar.
Prematüre
Ovaryen Yetmezlik” (POF)
Menopozun 30
yaşından daha erken ortaya çıkması durumu. Bu şekilde yumurtalıkların çok erken
dönemde tükenmesi kadınlarda psikolojik ve fizyolojik yönden pek çok problemi
de beraberinde getirir. Bu nedenle mutlaka nedenlerin araştırılması ve uygun
tedavilerin başlanmasını gerektiren bir durumdur. Erken menopoz eğer tedavi
edilmezse kadın vücudu çok erken dönemde menopozun yıkıcı etkilerine maruz
kalacak ve menopoza bağlı hastalıklar (kemik erimesi ve kalp hastalığı gibi),
erken yaşta ve çok daha şiddetli bir şekilde ortaya çıkabilecektir.
